Okul Yöneticilerinin Dağıtımcı Liderlik Rolleri ile Kullandıkları Örgütsel Güç Kaynakları Arasındaki İlişki

##plugins.themes.academic_pro.article.sidebar##

Yayınlanmış Nis 30, 2023
Download
PDF
Statistic

İstatistikler

Ölçüm Çağrılıyor ...
Cilt 3 Sayı 1 (2023): Nisan 2023

##plugins.themes.academic_pro.article.main##

Betül Türkseven Dübüş
Milli Eğitim Bakanlığı
https://orcid.org/0000-0001-5015-5682
Süleyman Göksoy
Düzce Üniversitesi
https://orcid.org/0000-0002-7151-0863

Özet

İnsanoğlunun hayatta kalmak için işbirliği yapması zorunluluğu lidere ihtiyacı doğurmuş ve dünden bugüne liderlik hep merak uyandırmış, yönetim alanında çalışan insanların da en çok çalıştıkları araştırma konularından biri olmuştur. Bu araştırmanın amacı okul yöneticilerinin dağıtımcı liderlik rolleri ile kullandıkları örgütsel güç kaynakları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma nicel bir araştırmadır ve araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Katılımcılara demografik bilgi içeren kişisel bilgi formumun ardından Şahin, Uğur, Dinçel, Balıkçı ve Karadağ'ın (2014) Türkçe' ye uyarladığı "Dağıtımcı Liderlik Ölçeği" ile Altınkurt ve Yılmaz'ın (2013) geliştirmiş olduğu "Okullarda Örgütsel Güç Ölçeği" uygulanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre, okul yöneticilerinin dağıtımcı liderlik rollerini gerçekleştirme düzeylerinin öğretmen algılarına göre yüksek seviyede olduğu görülmüştür. Araştırmanın bir diğer sonucu okul yöneticilerinin örgütsel güç kaynaklarından en yüksek seviyede uzmanlık gücünü en az seviyede ise zorlayıcı gücü kullandıklarıdır. Güç türleri ve dağıtımcı liderlik arasında ise; yasal güç ile pozitif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişki söz konusudur. Dağıtımcı liderlik ile ödül gücü arasında pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı bir ilişki, zorlayıcı güç ile negatif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişki, uzmanlık gücü ile pozitif yönde orta düzeyde bir ilişki, karizmatik güç ile de yine pozitif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. Okul yöneticilerinin dağıtımcı liderlik rollerini gerçekleştirme düzeyini ülke geneline yaymak için; okul yöneticisi yetiştiren kurumlarda ya da lisansüstü eğitimde dağıtımcı liderliğe yönelik ders içerikleri arttırılabilir ya da okul yöneticilerinin bu yönde kendini geliştirmesini amaçlayan eğitim faaliyetleri düzenlenerek dağıtımcı liderliğin ülke genelinde uygulaması arttırılabilir.

##plugins.themes.academic_pro.article.details##

TrDoi
https://trdoi.org/10.27579808/e-ijpa.107
Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License ile lisanslanmıtır.

Atıf için
Türkseven Dübüş, B., & Göksoy, S. (2023). Okul Yöneticilerinin Dağıtımcı Liderlik Rolleri ile Kullandıkları Örgütsel Güç Kaynakları Arasındaki İlişki . E-Uluslararası Pedandragoji Dergisi, 3(1), 1–11. Erişim bağlantısı: https://e-ijpa.com/index.php/pedandragoji/article/view/107

Referanslar

  1. Adair, J. (2005). The John Adair handbook of management and leadership. London: Thorogood.
  2. Adıgüzelli, Y. (2016). Dağıtılmış liderlik ile örgütsel güven arasındaki ilişkinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 41(185), 269-280.
  3. Ağırdaş, Y. (2014). Resmi liselerde dağıtımcı liderlik ile iş doyumu arasındaki ilişkinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi (Çorum İli Örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Okan Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
  4. Ağıroğlu Bakır, D. & Aslan, Y. (2015). Paylaşılan liderliğin öğretmenlerin örgütsel bağlılığı üzerindeki etkisi / The effect of distributed leadership on teachers' organizational commitment. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5 (3) , 56-71. DOI: 10.19160/e-ijer.38888
  5. Akgün, Ö. F. (2019). Dağıtımcı liderlik davranışlarının okul türüne ve müdürlerin belirli özelliklerine göre incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
  6. Akyürek, M. İ. (2016). İlkokul müdürlerinin dağıtılmış liderlik özellikleri ile öğretmenlerin iş doyumu algıları arasındaki ilişki düzeyleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  7. Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2013). Okullarda örgütsel güç ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. e-International Journal of Educational Research, 4(4), 1-17.
  8. Ataş Akdemir, Ö. ve Ayık, A. (2017). The impact of distributed leadership behaviors of school principals on the organizational commitment of teachers. Universal Journal of Educational Research, 5(12B), 18-26.
  9. Atılkan, N. (2019). Okul müdürünün dağıtımcı liderlik davranışları ile okulların etkililiği arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Karabük Üniversitesi, Karabük, Türkiye.
  10. Aydın, M. (1991) Eğitim Yönetimi, Ankara; Hatipoğlu Yayınevi. (Üçüncü Baskı).
  11. Bakan, İ. ve Büyükbeşe, T. (2010). Liderlik “türleri” ve “güç kaynakları” na ilişkin mevcut gelecek durum karşılaştırması: Eğitim kurumu yöneticilerinin algılarına dayalı bir alan araştırması. KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si, 12(19), 73-84.
  12. Baloğlu, N. (2016). Okul müdürlerinin dağıtımcı liderlik davranışları ile kişilik özellikleri arasındaki ilişkiler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(4), 1858-1866.
  13. Bass, B.M. (1985). Leadership and performance beyond expectation. New York: Free Press.
  14. Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. (11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  15. Cemaloğlu, N. (2017). Okul liderliği paylaşılan lider: Dağıtımcı lider. http://www.kamudanhaber.net/okulda-liderligi-paylastiran-lider-dagitimci-lider
  16. Çelik, V. (2015). Eğitimsel liderlik (8.Baskı). Ankara: Pegem Akademik Yayıncılık.
  17. Çelik, S. (2016). Resmi liselerde dağıtılmış liderlik ve öğretmen özerkliği ilişkisinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  18. Çomak, M. (2021). Okul yöneticilerinin dağıtımcı liderlik uygulama becerileri ile örgüt iklimi arasındaki ilişkiler (Yüksek lisans tezi). Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir, Türkiye.
  19. Efil, İ. (2015). İşletmelerde yönetim ve organizasyon. (13. Baskı). Bursa: Dora Yayıncılık.
  20. Eren, E. (1993). Yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Basım Yayım.
  21. French, J. R. P. and Raven, B. (1959). The Bases of Social Power. (Ed.: D. Cartwright ve A. Zender). Studies in Social Power. University of Michigan Press, Ann Arbor, 151-164.
  22. Gibb, C. A. (1954). Leadership. In G. Lindzey (Ed.), Handbook of Social Psychology, Vol. 2 (pp. 877–917). Reading, MA: Addison-Wesley.
  23. Goleman, D. (2011). Leadership: The power of emotional intelligence. Florrence: More Than Sound.
  24. Gronn, P. (2002). Distributed leadership as a unit of analysis. Leadership Quarterly, 13, 423–451.
  25. Harris, A. (2005). Crossing boundaries and breaking barriers: Distributing leadership in schools. London: Specialist Schools Trust.
  26. Heck, R. H. and Hallinger, P. (2009). Assessing the contribution of distributed leadership to school improvement and growth in math achievement. American Educational Research Journal, 46(3), 659-689.
  27. Hoy, W. K. and Miskel, C. G. (2012). Eğitim yönetimi. (Çev. S. Turan). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  28. Jacobs, G. E. (2010). The relationship between distributed leadership as practiced by principals and the organizational commitment of the teachers. Phd. Dissertation, Georgia Southern University, USA.
  29. Kara, C. (2022). Okul müdürlerinin dağıtımcı liderlik davranışları ile okul aile bağlantısı arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak, Türkiye.
  30. Konan, N. & Gedik, A. (2019). Özgeci liderlik ölçeğinin eğitim örgütleri için Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması / Adaptation of the altruistic leadership scale to Turkish for educational organizations: A validity and reliability study. e-Uluslararası
  31. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 10(3) , 76-92. DOI: 10.19160/ijer.661177
  32. Konan, N., & Mermer, S. (2021). Kuantum liderlik ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. E-Uluslararası Pedandragoji Dergisi, 1(1), 74–86. Erişim bağlantısı: https://www.e-ijpa.com/index.php/pedandragoji/article/view/13
  33. Konanç, D. (2020). Ortaokul müdürlerinin kullandıkları örgütsel güç türleri ile öğretmenlerin iş stresi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize, Türkiye.
  34. Krejcie, V. and Morgan, D. (1970). Determining and psychological measurement. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607-610.
  35. Lee, K. L. and Low, G. T. (2008). The exercise of social power and the effect of ethnicity: Evidence from Malaysian’s industrial companies. International Business Research, 1(2), 53-65.
  36. Lunenburg, F.C. and Ornstein, A.C. (1991). Educational administrtaion. Belmont: Wadsworth Publishing Company.
  37. Ordu, A. & Nayır, F. (2021). Dijital liderlik nedir? Bir tanım önerisi. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(3), 68-81. DOI: 10.19160/e-ijer.946094
  38. Saruhan, C., Ş. ve Özdemirci, A. (2016). Bilim, felsefe ve metodoloji (4.Basım). İstanbul: Beta Yayın.
  39. Sevim, H. İ. (2021). Okullardaki dağıtımcı liderlik ile örgütsel mutluluk ve sinerjik iklim arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş, Türkiye.
  40. Spillane, J. P. (2005). Distrubuted leadership. The Educational Forum, 69(2), 143-150.
  41. Şahin, M., Uğur, C., Dinçel, S., Balıkçı, A. ve Karadağ, E. (2014). Dağıtımcı liderlik ölçeğinin Türkçe’ ye uyarlanması, dil geçerliği ve ön psikometrik incelenmesi. Eğitimde Politika Analizi Dergisi, 3(2), 19-30.
  42. Şişman, M. (2014). Öğretim liderliği. Ankara: Pegem Akademi.
  43. Smith, M. L. (2007). Study of Teacher Engagement in Four Dimensions of Distributed Leadership in One School District In Georgia. Doctoral dissertation. Georgia Southern University, USA.
  44. Titrek, O. ve Zafer, D. (2009). İlköğretim okulu yöneticilerinin kullandıkları örgütsel güç kaynaklarına ilişkin öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 69(60), 657-674.
  45. Toprakçı, E. (2000). Geleceğin müdürleri açısından okul müdürlerinin liderlik yeterliği, Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 24, 117-128. (Basılı dergi) Elektronik Erişim: https://www.erdaltoprakci.com.tr/wp-content/uploads/2021/01/geleceğin-müdürleri2.pdf
  46. Toprakçı, E. (2001). Okul yönetimi süreci ve liderlik, Eğitim Araştırmaları Dergisi 1(3-4), 139-149. Erisim: https://www.erdaltoprakci.com.tr/wp-content/uploads/2021/01/okul-yönetimi-süreci-ve-liderlik.pdf
  47. Uzun, M. (2019). Yöneticilerin kullandıkları örgütsel güç kaynakları ile öğretmenlerin kendini işe vermeleri arasındaki ilişki (Kahramanmaraş İli Örneği) (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş, Türkiye.
  48. Yahaya, R. ve Ebrahim, F. (2016). Leadership styles and organizational commitment: literature review. Journal of Management Development, 35(2), 190-216.
  49. Yılmaz, D. ve Turan, S. (2015). Dağıtılmış liderliğin okullardaki görünümü: Bir yapısal eşitlik modelleme çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 21(1), 93- 126.
  50. Yukl, G. & Taber T. (1983). The effective use of managerial power. American Management Associations, New York.